بازدیدها: 1
برکه تثبیت فاضلاب WSP گودال های خاکی متوالی می باشند که بدون تجهیزات و به صورت کاملا طبیعی تصفیه بیولوژیکی را بر روی پساب ها انجام می دهند. این برکه ها در فضای روباز طراحی شده و با توجه به عدم نیاز به تجهیزات هوادهی و غیره، با کمترین هزینه شرایط را برای کاهش آلاینده های موجود در فاضلاب های صنعتی و بهداشتی فراهم می کنند. در این بخش از مقالات آموزش تصفیه فاضلاب به معرفی برکه تثبیت پرداخته و مزایا، معایب انواع مختلف این برکه ها را بررسی می کنیم.
برکه تثبیت فاضلاب یا WSP چیست؟
نوع مواد آلاینده موجود در پساب ها تنوع زیادی داشته و می توان آنها را در گروه های مختلف آلی، غیر آلی و فلزات و ذرات کلوئیدی و معلق تقسیم بندی کرد. حذف هر یک از این گروه آلاینده ها به شیوه های خاصی در مراحل تصفیه فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی قابل انجام است. تصفیه بیلولوژیکی یکی از مهم ترین شیوه های بهبود کیفیت پساب ها می باشد که در محصولات تصفیه فاضلاب پیاده سازی میشود. برکه های تثبیت فاضلاب به یک یا چند گودال خاکی متوالی گفته میشود که تصفیه بیولوژیکی را برای پساب ها در فضای باز انجام می دهند.
برای راه اندازی این برکه ها نیاز به مقاوم سازی دیواره ها با بتن و سیمان نمی باشد و به صورت کاملا طبیعی، روند تصفیه و تجزیه مواد آلی در آنها قابل انجام است. نور خورشید، اکسیژن هوا و جلبک های موجود در برکه ها همگی شرایط را برای تجزیه مواد آلی توسط باکتری ها فراهم می کنند. با توجه به بوی زننده ای که این برکه ها ایجاد می کنند، آنها را در فاصله کمی دورتر از محیط های مسکونی راه اندازی نموده و خروجی را برای کشاورزی استفاده می کنند.
انواع برکه تثبیت فاضلاب
پساب های حاوی ذرات معلق و جامد و مواد آلی پس از ورود به برکه های تثبیت تصفیه شده و شاخص های کیفی آنها در خروجی تا حد زیادی بهبود پیدا می کند. با توجه به نوع مواد آلاینده موجود در پساب ها، وارد برکه های خاصی میشوند که عبارتند از:
برکه تثبیت بی هوازی
این برکه ها که حدود 2 تا 5 متر عمق دارند، به عنوان پیش تصفیه عمل نموده و برای ته نشینی ذرات معلق در پساب ها کاربرد دارند. فاضلاب های حاوی ذرات معلق در اندازه های مختلف وارد برکه بی هوازی شده و با گذشت 2 تا 5 روز به مرور در لایه های پایینی برکه ته نشین میشوند. علاوه براین، میکروارگانیسم های بی هوازی نیز بخشی از مواد آلاینده را تجزیه نموده و آنها را به حالت تثبیت تبدیل می کنند. در برکه های بی هوازی مواد آلی امکان تجزیه را پیدا نمی کنند، چون شرایط برای رشد و تکثیر آنها وجود ندارد.
برکه تثبیت اختیاری
دومین مرحله در روند تصفیه فاضلاب با کمک برکه های تثبیت، با کمک باکتری های هوازی و بی هوازی اجرا میشود. روند تصفیه در این برکه ها 7 تا 30 روز ممکن است طول بکشد و در حالت کلی لایه های آن به هوازی، بی هوازی و لایه میانی تقسیم بندی میشود. پایین ترین لایه شرایط بی هوازی و لایه های بالایی حاوی باکتری های هوازی هستند. نور خورشید با تابش به سطح برکه منجر به رشد بیشتر جلبک ها و افزایش اکسیژن میشود که برای رشد و تکثیر باکتری های هوازی بسیار موثر خواهند بود. در نتجیه تابش نور خورشید و رشد جلبک ها، مواد آلی بیشتری توسط باکتری ها تجزیه میشوند. این روند ادامه داشته و مواد تجزیه شده به مرور به لایه های پایین تر از برکه تثبیت اختیاری منتقل خواهد شد.
لجن و باکتری های بی هوازی انباشته شده در کف برکه، سایر مواد آلی باقی مانده را تجزیه می کنند.
برکه تثبیت هوازی
به منظور نهایی شدن فرآیند تصفیه و کاهش حجم بیشتری از مواد آلاینده موجود در پساب های دو مرحله قبل، شرایط تصفیه با باکتری های هوازی در سومین برکه فراهم میشود. با توجه به مقدار فاضلاب های دو مرحله قبل و همچنین مقدار مواد آلاینده، در سومین مرحله ممکن است از برکه های کم بار، پر بار و تکمیلی استفاده نمود.
در برکه های کم بار، نور خورشید در لایه های بالایی تابیده و رشد جلبک ها منجر به تکثیر باکتری ها و تصفیه بهتر خواهد شد. در برکه های پربار، عمق گودال کم می باشد و تابش نور خورشید به لایه های پایین تر نیز انجام خواهد شد.
در تمام مراحل تصفیه به این روش، فاکتورهایی از قبیل PH، حرارت، عمق برکه، مقدار فاضلاب ورودی و نوع و مقدار مواد سمی و همچنین سرعت وزش باد می تواند تاثیر زیادی بر راندمان برکه های WSP داشته باشند.
مزایای استفاده از برکه های تثبیت
مهم ترین مزایای این برکه ها عبارتند از:
- راه اندازی آسان و عدم نیاز به نصب تجهیزات
- راه اندازی ارزان به دلیل انجام تمام مراحل تصفیه به صورت کاملا طبیعی و بدون نیاز به سیستم های هوادهی
- راندمان بالا در حذف مواد آلی و بهبود شاخص های کیفی پساب ها
- پساب خروجی از برکه‌های تثبیت با استانداردهای کیفیت پساب ارائه‌شده از سوی جامعه اروپا (EC ) و سازمان محیط زیست (EPA) مطابقت دارد
معایب برکه تثبیت فاضلاب
معایب این برکه ها عبارتند از:
- انتشار بوی بد و زننده به دلیل ثابت بودن پساب ها
- تکثیر پشه و حشرات در سطح و اطراف برکه ها
- اشغال زمین زیاد به دلیل نیاز به گودال های متوالی
- نفوذ مواد آلاینده از دیواره های برکه به سفره های آب زیر زمینی
عوامل موثر بر کارایی برکه تثبیت فاضلاب چیست؟
به منظور بهبود راندمان و قدرت تجزیه مواد آلی موجود در پساب ها، لازم است به شرایط محیطی برکه های تثبیت توجه شود. چون کارایی این برکه ها به شدت تحت تاثیر فاکتورهای مختلفی از قبیل میزان نور خورشید، حرارت، PH، سرعت وزش باد، ارتفاع برکه و مقدار پساب موجود در آنها، مقدار مواد سمی و همچنین میزان تبخیر قرار میگیرند. به عنوان مثال، هر چه مقدار حرارت و تابش نور خورشید بیشتر باشد، شرایط برای فتوسنتز و رشد جلبک ها و تامین اکسیژن باکتری های هوازی افزایش پیدا خواهد کرد که منجر به افزایش سرعت تجزیه مواد آلی میشود.
واکنش فتوسنتز در WSP
واکنش موردنیاز جلبک برای تأمین
تفاوت برکه تثبیت فاضلاب با نهر اکسیداسیون
با توجه به نوع پساب ها از روش های مختلفی می توان در تصفیه بیولوژیکی استفاده نمود که از جمله آنها، نهرهای اکسیداسیون است. نهر اکسیداسیون و برکه تثبیت با هم تفاوت دارند و از مهم ترین آنها می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:
- در برکه های اکسیداسیون هوادهی با تجهیزات مختلف انجام میشود اما در برکه تثبیت فرآیند تصفیه کاملا طبیعی انجام میشود.
- برکه های تثبیت تمام مراحل تصفیه در یک گودال انجام شده، اما در WSP چند گودال متوالی حفر میشود.
- برکه های تثبیت نیاز به زمین بیشتری دارند.
- در برکه های اکسیداسیون به دلیل هوادهی بوی زننده تولید نمیشود که این مساله در WSP عکس است. به همین دلیل برکه های تثبیت در فاصله زیادی از مناطق شهری و مسکونی راه اندازی میشوند.
