روش های حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب

حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب یکی از مهم ترین چالش های پیش رو در روند تصفیه پساب های صنعتی و بهداشتی می باشد که ارتباط مستقیم با سلامت سیستم تنفسی دارد. ورود گازهای سپتیک به محیط اطراف تصفیه خانه به شدت بر سلامت سیستم تنفسی تاثیرگذار بوده و تحمل شرایط محیط نیز برای کارکنان این واحدها بسیار سخت میشود. فرآب تدبیر؛ تولیدکننده تجهیزات تصفیه فاضلاب در ادامه روش های کاربردی برای کاهش بو یا بوزدایی از پساب های صنعتی و شهری را شرح داده و مزایا و معایب هر یک را بررسی خواهد نمود.

دلیل حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب چیست؟

پساب های تولید شده در محیط های مسکونی و صنعتی حاوی مقدار زیادی از مواد آلی می باشند که پس از تماس با باکتری های هوازی و بی هوازی گازهای سپتیک را تولید می کنند. گازهای سپتیک به آمونیاک، متان و سولفید هیدورژن و موارد مشابه گفته میشود که منجر به آسیب های جدی بر ریه و سیستم تنفسی میشوند. در تمام تصفیه خانه ها حذف و کنترل بو اهمیت زیادی داشته و عدم توجه به آن می تواند شرایط را برای زندگی واحدهای مسکونی و صنعتی در اطراف تصفیه خانه بسیار سخت کند.

یکی از مهم ترین دلایلی که سیستم های کنترل بو  یا حذف آن در تصفیه خانه ها پیاده سازی میشوند، فاصله کم این واحدها از منازل و کارگاه ها و کارخانه ها می باشد. با توجه به اینکه با افزایش فاصله تصفیه خانه از منبع تولید پساب ها منجر به عفونی شدن آنها میشود، به همین دلیل حذف بو با تغییر مکان تصفیه خانه ها امکان پذیر نیست.

بهترین روش حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب کدام است؟

با توجه به اهمیت بسیار زیاد بوزدایی از تصفیه خانه های فاضلاب، روش های متعددی برای این منظور ارائه شده اند. هر یک از این روش ها دارای ویژگی های خاصی بوده و هدف انتخاب فرآیند متناسب با شرایط محیط است. به همین دلیل لازم است به فاکتورهایی از قبیل موارد زیر قبل از انتخاب هر یک از روش های کنترل بو و حذف آن توجه شود:

• بررسی شرایط محیطی: دما، سرپوشیده یا روباز بودن سیستم تصفیه
• بررسی روش های تصفیه: از چه روش های فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی برای تصفیه استفاده میشود، باکتری های هوازی استفاده میشوند یا بی هوازی؟ پیش تصفیه به چه صورت انجام میشود؟
• برآورد هزینه ها: تجهیزات موجود در تصفیه خانه چیست؟ میزان بودجه در دسترس چقدر است؟
• بررسی ویژگی های فاضلاب: نوع آلاینده ها چیست؟ گازهای تولید شده و پراکنده در محیط کدامند؟ میزان فاضلاب ورودی به تصفیه خانه چقدر است؟

پس از بررسی تمام فاکتورهای فوق، در نهایت روش مناسب و متناسب با شرایط محیط انتخاب و پیاده سازی میشوند. مهم ترین نکته در این شرایط این است که از میان تنوع بالا در روش های حذف بو از سیستم تصفیه فاضلاب، در نهایت باید روشی را انتخاب کرد که کمترین تاثیرات منفی را داشته باشد.

رایج ترین روش های بوزدایی در تصفیه فاضلاب

همان طور که اشاره شد، به دلیل اهمیت زیادی که کنترل بو در تصفیه خانه ها وجود دارد، روش های متعددی در این زمینه ارائه شده اند. هر یک از این روش ها دارای مزایا و معایب خاصی بوده و در نهایت با توجه به شرایط محیط و تحقیقات و بررسی هایی که صورت میگیرد، گزینه مناسب انتخاب خواهد شد. لازم به ذکر است، در برخی از مواقع نیز ممکن است روش های ترکیبی برای این منظور انتخاب شوند تا به بالاترین راندمان در حذف بو فاضلاب دست پیدا شود. از جمله روش های کاربردی بوزدایی پساب ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کنترل بو با روش های فیزیکی

اغلب روش هایی که برای کنترل بو و بوزدایی تصفیه خانه ها ارائه شده اند، روش های فیزیکی بوده و از مواد شیمیایی در آنها استفاده نمیشود. برخی از این روش ها شامل موارد زیر می باشند:

محصورسازی فاضلاب

محصور کردن گازهای تولید شده در بخش های مختلف تصفیه و جلوگیری از ورود آنها به هوای اطراف یکی از روش های ابتدایی می باشد که برای این منظور ارائه شده اند. این روش شاید در نگاه اول ارزان به نظر برسد، اما تجهیزاتی در این فرآیندها استفاده میشوند که مقاومت بالایی در تماس با مواد خورنده دارند. یک نمونه رایج از این فرآیندها را می توان در پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی و بهداشتی مشاهده کرد. مخازن این پکیج ها از متریال های مقاوم و ضخیم تولید شده و البته دسترسی به لجن های تجمع یافته روی سطح نیز سخت میشود.

بوزدایی فاضلاب با هوادهی گسترده

انباشته شدن پساب ها برای مدت طولانی و کاهش اکسیژن در آنها منجر به تولید گازهایی با بوی بسیار زننده از قبیل سولفید هیدروژن میشود. با هوادهی گسترده می توان اکسیژن مورد نیاز برای جلوگیری از بی هوازی شدن محیط را تامین کرد. علیرغم مزایای متعددی که هوادهی به همراه دارد، استفاده از تجهیزات آن هزینه بر بوده و مصرف انرژی را افزایش می دهد.

حذف بو با احتراق گازها

احتراق و حرارت دهی گازهای تولید شده تا دمای 750 درجه سانتی گراد از دیگر روش های مورد استفاده در این زمینه می باشد که البته کاربرد و کارایی بالایی ندارد. این روش در کمترین زمان تمام گازهای بد بو تولید شده در فرآیندهای تصفیه فاضلاب را از بین میبرد، اما هزینه بر است. از دیگر معایب آن می توان به گازهایی که دچار سوخت ناقص شده و در محیط پراکنده میشوند، بوی بسیار بدی دارند.

سوزاندن کاتالیزور

تمرکز اصلی در این روش، سوزاندن ترکیبات آلی می باشند که در گازهای بد بو وجود دارند. با توجه به اینکه در این روش به کمک کاتالیزور این ترکیبات اکسید میشوند، به همین دلیل هزینه بر خواهد بود.

کنترل بو با اسپری معطر

در شرایطی که هدف کنترل بو به صورت موقت می باشد، استفاده از اسپری های معطر می تواند تا حد کمی چاره ساز باشد. البته در اغلب مواقع این روش کارایی زیادی ندارد و حتی به بدتر شدن بو نیز کمک کند. همچنین لازم به ذکر است، برخورد گازهای معطر موجود در این اسپری ها می تواند باعث خوردگی سطوح اطراف شود.

از دیگر روش های حذف بو در سیستم تصفیه فاضلاب می توان به رقیق سازی اشاره نمود. در این روش قبل از ورود گازها به محیط اطراف، آن را با هوای تازه و کاملا بدون بو رقیق می کنند. علاوه براین، با تخلیه سریع لجن های انباشته شده در کف حوضچه های تصفیه و جمع آوری آلاینده های لخته شده بر روی سطح پساب ها نیز می تواند کنترل بو را به خوبی انجام دهند.

بوزدایی با روش های بیولوژیکی

روش های بیولوژیکی از دیگر راهکارهایی می باشند که برای کنترل و بوزدایی ارائه شده و به دلیل عدم استفاده از مواد شیمیایی به محیط زیست آسیب وارد نمی کنند. دو روش رایج بیولوژیکی بوزدایی فاضلاب عبارتند از:

بوزدایی فاضلاب با بیوفیلتراسیون

همان طور که از نام این روش ها مشخص است، از سیستم های فیلتراسیون بیولوژیکی و طبیعی در آنها استفاده میشود. در این روش ابتدا بسترهای پلاستیکی حاوی میکروارگانیسم ها تهیه شده و سپس گازهای آمونیاک و غیره از روی آنها عبور داده میشوند. با توجه به نصب و راه اندازی سریع، مصرف انرژی بسیار پایین نسبت به سایر روش ها و سازگار بودن با سلامت محیط زیست، بیوفیلتراسیون ها کاربرد زیادی در حذف بو فاضلاب دارند.

حذف سولفید هیدورژن با بیواسکرابر

این روش برای محیط هایی کاربرد دارد که اصلی ترین گازهای بد بو در آنها، سولفید هیدروژن باشد. برای این منظور از مواد شوینده مخصوصی استفاده شده و گازهای بد بو پس از برخورد با آنها حذف میشوند.

روش های شیمیایی حذف بو تصفیه فاضلاب

در تصفیه خانه های بزرگ که حجم گازهای بد بو تولید شده در بخش های مختلف زیاد می باشد، استفاده از مواد شیمیایی می تواند بهترین راهکار برای حذف آنها به شمار رود. برای این منظور از دو روش می توان استفاده نمود که عبارتند از:

بو زدایی با ازن زنی

گاز ناپایدار ازن به شدت در روند ضد عفونی و گندزدایی در روش های مختلف تصفیه کاربرد دارد. این گاز به دلیل خاصیت اکسیدکنندگی بالا می تواند در حذف گازهای تولیدکننده بو مفید باشند. از مزایای این روش می توان به سازگاری با سلامت محیط زیست اشاره نمود.

حذف سولفید هیدروژن با نیترات

با افزودن نیترات به فاضلاب می توان اکسیژن مورد نیاز برای پساب ها را تامین کرد. ورود این مواد شیمیایی به درون فاضلاب باعث حذف سولفید هیدروژن خواهد شد که البته سلامت محیط زیست را تهدید می کند.